ΑΡΘΡΟ: «Καλλικράτης Παρόν και Μέλλον»

Βελτιωτικές αλλαγές στον «Καλλικράτη», που θα γίνουν σταδιακά μέχρι το 2016,προανάγγειλε ο υπουργός Εσωτερικών κ. Νίκος Βούτσης, πιο συγκεκριμένα ο Υπουργός ανέφερε ότι στο νέο θεσμικό πλαίσιο οι αλλαγές θα αφορούν όλα τα πεδία οικονομικά ,οργανωτικά, λειτουργικά και χωροταξικά.

Ποια είναι όμως η αποτίμηση του Καλλικράτη που προκύπτει μετά από σχεδόν πέντε χρόνια εμπειριών στο θεσμό και ποιες αλλαγές θα βελτίωναν πραγματικά το αυτοδιοικητικό τοπίο χωρίς να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας της συγκεκριμένης μεταρρύθμισης.

Το πρόγραμμα “Καλλικράτης” είναι πλέον πασίδηλο το τι εξοικονόμηση πόρων έφερε,  χτυπήθηκε όμως  από την οικονομική κρίση και την υλοποίηση του αυστηρού προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής δόθηκαν στην ουσία  πολλές νέες αρμοδιότητες στους Δήμους χωρίς να τους δίνει τους πόρους που χρειάζονται για να ασκήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα οι δημοτικές διοικήσεις τα καθήκοντα τους.

Σημαντικό ακόμη είναι το γεγονός ότι από την συνένωση που προέκυψε από την εφαρμογή του συγκεκριμένου νομοθετήματος προέκυψαν δήμοι που έχουν μεγάλα ελλείμματα, διότι οι Δήμοι προς συνένωση είχαν κάποια έξοδα με αποτέλεσμα όταν συνενώθηκαν το χρέος αυτό να αποτελεί χρέος όλου του Δήμου και να εμφανιστούν πολλοί Δήμοι που είναι υπερχρεωμένοι.

Ακόμη, ο νόμος αυτός έχει αρκετά κενά σε ότι αφορά τα καθήκοντα των αιρετών με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατό να ασκηθούν σωστά από τις διάφορες πηγές και γιατί δεν υπάρχουν οι κατάλληλες κατευθύνσεις από τον νομοθέτη. Για παράδειγμα πολλές αρμοδιότητες που έχει ο Δήμαρχος επικαλύπτονται από αυτές του Περιφερειάρχη.

Προστέθηκε δε και η ατολμία των τοπικών Αρχών να εφαρμόσουν καινοτόμες δομές όπως διενέργεια τοπικών δημοψηφισμάτων, όσο και η θέσπιση των τοπικών επιτροπών διαβούλευσης  η ο θεσμός του Συμπαραστάτη του Πολίτη  που άνετα θεωρούνται συμμετοχικά εργαλεία σε πρώτο και δεύτερο βαθμό, αναδεικνύοντας  συγχρόνως και τη σοβαρή δυσκολία συνεννόησης μεταξύ των παρατάξεων που οφείλετε στην έλλειψη κουλτούρας συνεργασίας.

Προφανώς όμως  σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπάρξει μονομερής επιστροφή στο παρελθόν, ή να αναζητηθεί μια νέα μεταρρυθμιστική προσπάθεια, αυτό που πρέπει να γίνει είναι ένα ουσιαστικό και αντικειμενικό διάβασμα των δυσκολιών, των εγγενών ή επίκτητων προβλημάτων του προγράμματος και να υπάρξει  ένα σχέδιο παρεμβάσεων και βελτιώσεων του σημειώνοντας κυρίως τα εξής:

Την οικονομική υποστήριξη και εξυγίανση.

Την εσωτερική αποκέντρωση της εξουσίας με την ουσιαστική αξιοποίηση όλων των οργάνων. Την μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή στις αποφάσεις.

 Την στήριξη θεσμών που θα διασφαλίζουν την αποτελεσματική διοίκηση και θα εμπεδώνουν το πνεύμα συνεργασίας μεταξύ των συνδυασμών.

Την εισαγωγή νέων προτύπων διοίκησης, αναπτυξιακής δράσης και κυρίως εσωτερικού ελέγχου για την αξιολόγηση μέτρηση και διαρκή βελτίωση των αποτελεσμάτων.

Την  προσεκτική χωροταξική αποκλιμάκωση εκεί που πραγματικά υπάρχει ανάγκη αξιολογώντας τις κοινωνικές ιδιαιτερότητες και το πραγματικό αποτέλεσμα στη εκάστοτε τοπική κοινωνία.

Τη θεσμοθέτηση ενός οργάνου ανά περιφερειακή ενότητα με την συμμετοχή των αιρετών περιφερειακών συμβούλων για την εξέταση των θεμάτων της περιφερειακής ενότητας, όπου θα διευκολύνεται η συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και φορέων  είναι αρνητικό ότι τα θέματα των περιφερειακών ενοτήτων συγκεντρώνονται σε ένα μονοπρόσωπο όργανο τον Αντιπεριφερειάρχη.

Tην οριοθέτηση με σαφήνεια σε όλα τα επίπεδα του ρόλου της Αποκεντρωμένης Περιφέρειας σε σχέση με την Αιρετή ώστε να μην εμφανίζονται  τριβές μεταξύ τους.

Εν κατακλείδι, είναι κοινώς αποδεκτό ότι ο νόμος αυτός χρειάζεται πολλές αλλαγές αλλά χρειάζεται και μεγάλη προσοχή στον τρόπο και στον χρόνο που θα γίνουν οι αλλαγές, καθώς θα πρέπει να εκπονηθούν τα κατάλληλα χρονοδιαγράμματα που θα έχουν ως αποτέλεσμα την ήπια αλλαγή που θα φέρουν οι τροποποιήσεις της Κυβέρνησης στον Καλλικράτη.

Οι προτάσεις τώρα για την θεσμική λειτουργία του και  κυρίως τη δράση  μέσα αυτόν πρέπει να τον αναδεικνύουν ως πυλώνα υπεράσπισης του Δημοσίου χώρου του Δημοσίου συμφέροντος, των κοινωνικών αγαθών.  Αυτό σημαίνει ότι  πρέπει να στηρίζουν τη συμμετοχή, τον έλεγχο, την διαφάνεια, τον ανορθολογισμό της λειτουργίας, την οικονομική αυτοτέλεια, και  την καταστατική κατοχύρωση της θέσης των αιρετών.