Ο Βουλευτής Χαλκιδικής Πάνας Απόστολος επί του νομοσχεδίου για τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς

Ως Ειδικός Αγορητής του Κινήματος Αλλαγής και ως και Υπεύθυνος Κοινοβουλευτικού Τομέα της Αγροτικής Ανάπτυξης στην πρώτη συζήτηση επί του νομοσχεδίου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων για τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς ο Βουλευτής Χαλκιδικής Πάνας Απόστολος μίλησε για ένα σχέδιο νόμου χωρίς καμία αναπτυξιακή προοπτική, από το οποίο απουσιάζει ο παραγωγικός σχεδιασμός, που θα βοηθούσε τους συνεταιρισμούς να κάνουν το καθοριστικό βήμα ανάπτυξης και να έρθουν στο παραγωγικό προσκήνιο.

Αναλυτικά η Τοποθέτηση του κου Πάνα είχε ως εξής:

‘’Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Πρώτη επεξεργασία σήμερα στην Επιτροπή του νομοσχεδίου του Υπουργείου Ανάπτυξης & Τροφίμων για τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς.
Ενός νομοσχεδίου που έρχεται ως συνέχεια του ν. 4015/2011, του ν. 4384/2016 που είναι ο ισχύων και κάποιων ενδιάμεσων τροποποιήσεων μέσω Υπουργικών αποφάσεων.
Το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι, είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα  το οποίο ειδικά για τον αγροτικό κλάδο έχει ιδιαίτερη σημασία.
Έχει ιδιαίτερη σημασία διότι μέσω των αγροτικών συνεταιρισμών έχει επωφεληθεί διαχρονικά τόσο ο ίδιος ο αγρότης, όσο και η τοπική οικονομία και κοινωνία.
Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί έχουν διαδραματίσει το ρόλο συνεκτικού κρίκου και πυρήνα των παραγωγών, προωθώντας τη συνεργασία μεταξύ τους αλλά και το ιδιαίτερο προϊόν που προσφέρει ο κάθε τόπος.
Δυστυχώς, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η πολύ συχνή αλλαγή της νομοθεσίας κατά την τελευταία οχταετία, έχει διασπάσει το συνεταιριστικό κίνημα.
Έχει πολυπλοκοποιήσει το πλαίσιο λειτουργίας του.
Η κακή εικόνα που προβάλλουν οι αγροτικοί συνεταιρισμοί τα τελευταία χρόνια με μόνο 800 περίπου ενεργούς και υγιείς προκαλεί μεγάλο προβληματισμό στον αγροτικό κόσμο.
Το κλίμα που επικρατεί είναι η πλήρης απαξίωση του συνεταιρίζεσθαι και η παντελής έλλειψη κινήτρου για τον παραγωγό να συνεταιριστεί.
Σε συνέχεια της κακής νομοθέτησης της προηγούμενης Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τον ν. 4384/2016 που εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ, έρχεται ο νέος νόμος της Νέας Δημοκρατίας για να κάνει μια από τα ίδια.
Και επειδή σήμερα συζητούμε επί της αρχής του νομοσχεδίου, επιτρέψτε μου να κάνω ένα γενικότερο σχόλιο ως προς την νομοθετική συμπεριφορά της Κυβέρνησης:
Το παρόν ν/σ της Νέας Δημοκρατίας έρχεται σε μια εβδομάδα πυκνών νομοθετικών εργασιών, ακολουθώντας την γνώριμη πλέον πρακτική της κακής νομοθέτησης την οποία εξακολουθεί να εφαρμόζει η Κυβέρνηση.
Έρχεται μάλιστα υπό τη σκιά του σημαντικότατου νομοσχεδίου για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, πράγμα, που κατά την άποψή μας δεν είναι καθόλου τυχαίο.
Διότι όταν ένα τόσο υψηλού ενδιαφέροντος σχέδιο νόμου συζητείται, ποιος θα ασχοληθεί άραγε με ένα ειδικού ενδιαφέροντος νομοσχέδιο όπως αυτό για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς;
Ένα το κρατούμενο, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.
Τώρα ως προς τα γενικά σημεία κριτικής μας για το νομοσχέδιο έχουμε να απαριθμήσουμε τα εξής:

1. Το εν λόγω σχέδιο νόμου χαρακτηρίζεται από παντελή απουσία αναπτυξιακής παρέμβασης και πρακτικού παραγωγικού σχεδιασμού.

Του λείπει η προοδευτική κατεύθυνση που θα βοηθούσε τους συνεταιρισμούς να κάνουν το καθοριστικό βήμα ανάπτυξης και να έρθουν στο παραγωγικό προσκήνιο.
Να εκσυγχρονιστούν λειτουργικά και καταστατικά και να αποκτήσουν μια πιο ορθολογική λειτουργία, προσαρμοσμένη στα δεδομένα της εποχής

    2. Το δεύτερο σημείο είναι ότι το νομοσχέδιο αυτό, κατά την άποψή μας, αποτυγχάνει, δυστυχώς για άλλη μια φορά, να καταπολεμήσει τις παθογένειες του παρελθόντος, όπως:Ø  Την αδιαφάνεια στις αποφάσεις των μελών του ΔΣ και ελλειμματική δημοκρατική λειτουργία

Ø  Την ισχνή οικονομική ευρωστία λόγω περιορισμένης συνεργασίας μεταξύ των μελών και περιορισμένης αξιοποίησης της παραγωγικής τους δυναμικότητας
Ø  Τα γραφειοκρατικά εμπόδια κατά τη σύσταση και λειτουργία
Ø  Την περιορισμένη καινοτομία, την έλλειψη διασύνδεσης με τις αγορές και πρόσδεσης σε μια συνεκτική αγροτική πολιτική
Ø  Την περιορισμένη αξιοποίηση του δυναμικού νέων ανθρώπων με γνώσεις και δεξιότητες
Ø  Την πρόσδεση των αγροτικών συνεταιρισμών σε ιδιωτικά κεφάλαια που εντείνει την αποστασιοποίηση των αγροτών-παραγωγών από τη διοίκηση του κάθε συνεταιρισμού. Ιδιαίτερα στο πλαίσιο της παρούσας ευαλωτότητας των αγροτικών συνεταιρισμών λόγω αυξημένων χρεών.

Η μεγαλύτερη όμως παθογένεια, κατά την άποψή μας, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, που αποτυγχάνει για ακόμα μια φορά να καταπολεμήσει η κεντρική εξουσία  , είναι η παντελής έλλειψη κινήτρου για τον παραγωγό να ενταχθεί σε έναν συνεταιρισμό.
Κίνητρα οικονομικά, φορολογικά ή επέκτασης επιχείρησης απουσιάζουν παντελώς από το εν λόγω νομοσχέδιο.
 
Ø  Μιλάμε, επομένως, για εγκλωβισμό του νομοσχεδίου σε καταστατικού-διαδικαστικού τύπου ρυθμίσεις.
Για ρυθμίσεις που πραγματικά δεν χρειαζόταν η Κυβέρνηση ή η Πολιτεία να επιβάλλει.
Και που θα μπορούσε ο κάθε Συνεταιρισμός να λύσει και μόνος του με μια απλή τροποποίηση του Καταστατικού του.
Ø  Το νομοσχέδιο επίσης ξεκάθαρα αντιμετωπίζει τους Συνεταιρισμούς ως επιχειρήσεις και το Κράτος ως μάνατζερ που έρχεται να τους σώσει από το χάος.

Και άλλες φορές είδαμε στο παρελθόν να γίνεται αυτή η προσπάθεια μέσω του νομικού πλαισίου αλλά χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
Σίγουρα μπαίνει το θέμα της αλλαγής νοοτροπίας των ίδιων των παραγωγών αλλά αν η ίδια η Πολιτεία δε δώσει κίνητρα τότε πώς θα γίνει πράξη αυτή η αλλαγή.
Διότι όταν μιλάμε για χαμηλό αγροτικό εισόδημα λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής και της χαμηλής τιμής πώλησης των προϊόντων,
όταν μιλάμε για περικοπές του ποσοστού ενίσχυσης των αγροτών από την Ευρωπαϊκή Ένωση,
δε μπορούμε να μη δίνουμε οικονομικά κίνητρα στον αγρότη.
Δε μπορούμε να απλοποιούμε απλά και μόνο κάποια διαδικαστικά θέματα, χωρίς να προωθούμε την οικονομική ενίσχυση του παραγωγού.
Ακόμα και με έμμεσο τρόπο, δίνοντάς του δηλαδή την ώθηση να συνεταιριστεί, να συνεργαστεί, να ενώσει δυνάμεις, να αξιοποιήσει με καλύτερο τρόπο το εισόδημά του.

Ø  Και το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής:
Ποιος ο λόγος κατάθεσης αυτού του νομοσχεδίου, κύριε Υπουργέ; Θέλατε και εσείς να είστε ένας ακόμα Υπουργός που θα νομοθετούσε για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς;
Για να προστεθεί στο ήδη ευρύ νομικό πλαίσιο ένας ακόμα νόμος ώστε να μη λείψει από τον αγροτικό κλάδο;
Λες και του λύνει κάποιο πρόβλημα;
Προσδίδει κάτι καινούργιο στο ήδη υπάρχον συνεταιριστικό πλαίσιο;
Θεωρείτε τη μείωση των απαιτούμενων μελών για τη σύσταση ενός Συνεταιρισμού και κάποιες τεχνικού τύπου ρυθμίσεις, που θα τις δούμε αναλυτικά στην ανά άρθρο συζήτηση, την πραγματική καινοτομία στο συνεταιριστικό αγροτικό κίνημα;
Οι ρυθμιστικές διατάξεις διοικητικού κυρίως χαρακτήρα δε δικαιολογούν την κατάθεση του νομοσχεδίου, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.
 Δεν είναι πραγματικά ο ρόλος του Κράτους και της Κεντρικής εξουσίας να ρυθμίζει θέματα (τρόποι διεξαγωγής ΓΣ κλπ), που μπορούν να ρυθμιστούν και από τους ίδιους τους Συνεταιρισμούς με βάση τα καταστατικά τους. Το υφιστάμενο διοικητικό και εταιρικό πλαίσιο στη χώρα είναι άλλωστε επαρκές.

Ø  Στα παραπάνω σημεία, εδράζεται η γενικότερη κριτική μας στην Κυβέρνηση περί έλλειψης αναπτυξιακού πλάνου για τον πρωτογενή τομέα.
Πρόκειται για τη θεμελιωμένη άποψη που έχουμε ως προς την κυβερνητική πολιτική για τον αγροδιατροφικό τομέα της χώρας.
Ότι απουσιάζει δηλαδή παντελώς η στρατηγική επένδυση της Κυβέρνησης στον πρωτογενή τομέα ως πραγματικό μοχλό ανάπτυξης.
Το επισημάναμε και στη συζήτηση της Επίκαιρης Επερώτησης για τα αγροτικά θέματα και το λέμε σε κάθε βήμα από το οποίο τοποθετούμαστε,
Ότι αν δεν έρθει η ανάπτυξη της χώρας από τον πρωτογενή τομέα και τον τουρισμό, τότε από ποιους κλάδους της οικονομίας θα έρθει;
Και αν δε βοηθηθεί ο παραγωγός με ουσιαστικά οικονομικά κίνητρα να εξελίξει τις καλλιεργητικές του πρακτικές.
Να παράγει περισσότερο ποιοτικά προϊόντα .
Να προσαρμόσει την παραγωγή του στις νέες μεθόδους αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Τότε για τι ακριβώς συζητάμε κυρίες και κύριοι συνάδελφοι ;
Και προσθέτω το εξής…
Προχτές συζητήσαμε στα πλαίσια των σχετικών Επιτροπών για την νέα ΚΑΠ 2021-2027 σε συνδυασμό με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027.
Είναι σαφές ότι προωθείται μια συρρίκνωση των ενισχύσεων για την πρωτογενή παραγωγή τη στιγμή που οι απαιτήσεις συμμόρφωσης συνεχώς αυξάνονται.
Μήπως θα ήταν προτιμότερο η Κυβέρνηση να ρίξει όλο της το βάρος στην διαπραγμάτευση που επίκειται
Και που θα κρίνει το άμεσο μέλλον του πρωτογενή τομέα της χώρας,    ώστε να εξασφαλίσει τα μέγιστα
Για την πραγματική υποβοήθηση του αγρότη και την οικονομική του ελάφρυνση;
Μήπως θα ήταν προτιμότερο από το να φέρνει ένα νομοσχέδιο που δεν προσδίδει τίποτα νέο στον αγροτικό κλάδο;
Πετώντας στην ουσία τη μπάλα στην εξέδρα;
Αποφεύγοντας να αντιμετωπίσει τις πραγματικές ελλείψεις του αγροτικού τομέα;

Ø  Και επανέρχομαι στο νομοσχέδιο ειδικότερα, θέτοντας και ένα άλλο σημείο κριτικής. Αυτό της φιλοσοφίας που το διακρίνει.
Συγκεκριμένα, η λογική του κράτους-μάνατζερ στις χρεωκοπημένες ή μη υγιείς οικονομικά, εν πάσει περιπτώσει, συνεταιριστικές οργανώσεις, που ήδη αναφέραμε, είναι παρελκυστική.
Υπάρχουν επίσης ρυθμίσεις εντός του νομοσχεδίου που, όπως θα δούμε στην ανάλυση ανά άρθρο, μπορούν εν πολλοίς να θεωρηθούν εκτροπή από τις αρχές του συνεταιρίζεσθαι και εν γένει αντιδημοκρατικές.
Το κύριο κομμάτι προβληματισμού μας και στο οποίο θα εστιάσουμε την κριτική μας είναι η, για πρώτη φορά, παροχή δυνατότητας εκ του νόμου σε ιδιώτες να συμμετέχουν στους συνεταιρισμούς και μάλιστα με δικαίωμα ψήφου.
Άποψή μας, είναι ότι με πρόσχημα την προώθηση χρηματοδότησης των συνεταιρισμών από ιδιώτες, το νομοσχέδιο επιδιώκει να περάσει από την πίσω πόρτα τον έλεγχο των συνεταιρισμών από το ιδιωτικό κεφάλαιο χωρίς να θέτει ασφαλιστικές δικλείδες.
Στόχο έχει να μετατρέψει τους συνεταιρισμούς σε επιχειρήσεις γιατί έτσι θέλει να τους αντιμετωπίζει η Κυβέρνηση.
Και εδώ διατυπώνουμε την διαφωνία μας πρώτα ιδεολογικά και ύστερα πρακτικά.
Διότι, με τον τρόπο αυτό θα αλλοιωθεί πλήρως ο χαρακτήρας των συνεταιρισμών και δε θα μιλάμε πλέον για συνεταιρισμούς αλλά για επιχειρηματικά κέντρα.
Δε θα μπορεί πλέον κανείς να διαχωρίσει το ρόλο και την ταυτότητα του συνεταιρισμού ως εθελοντική ένωση προσώπων, με κοινωνικό χαρακτήρα από μια κοινή επιχείρηση.
Εφιστώ την προσοχή, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, διότι το σημείο αυτό είναι για εμάς ιδιαίτερα σημαντικό.
Και δηλώνει και την ιδεολογική προσέγγιση της Κυβέρνησης αλλά και ποιες είναι στ’ αλήθεια οι προθέσεις της.
Πέραν της συσσώρευσης υπερβολικής αποφασιστικής ισχύος σε ένα άτομο, με το 35% του συνόλου των ψήφων, ποιος πιστεύει πραγματικά ότι η πρόθεση της Κυβέρνησης είναι να λύσει με αυτόν τον τρόπο το οικονομικό πρόβλημα των συνεταιρισμών;
Διότι , μιλάμε για μια ρύθμιση εφαρμοζόμενη κατά κύριο λόγο από νέους συνεταιρισμούς στη διαδικασία της σύστασης.
Ποιος ιδιώτης, άλλωστε, θα επένδυε τα χρήματά του σε ένα χρεωκοπημένο συνεταιρισμό;
Επίσης, αναφορικά με την έλλειψη κινήτρων στο εν λόγω σχέδιο νόμου που αναφέραμε, γιατί το νομοσχέδιο δε δίνει οικονομικά κίνητρα στα ήδη μέλη των συνεταιρισμών να αγοράσουν περισσότερες μερίδες;
Ή γιατί δεν προβλέπει τη σύναψη προγραμματικής συμφωνίας με τον ιδιώτη με όρους και προϋποθέσεις για συγκεκριμένες δράσεις που θα ενισχύσουν τον Συνεταιρισμό και το προφίλ του;
Το δικαίωμα ψήφου που δίνεται στους επενδυτές παραπέμπει σε άλλου είδους συμφέροντα.
Είναι ξεκάθαρη, για μας, λοιπόν, η πρόθεση της Κυβέρνησης να βάλει τα θεμέλια σταδιακής κατάργησης του θεσμού των συνεταιρισμών, μέσω της παραπάνω ρύθμισης.

Ø  Ένα ακόμα προβληματικό θέμα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι η παντελής αποσιώπηση της χρηματικής ικανοποίησης των εργαζομένων των συνεταιρισμών που βρίσκονται υπό εκκαθάριση.
Μιλάμε για 112 συνεταιρισμούς υπό εκκαθάριση σε όλη την Ελλάδα.
Άρα μπορεί κανείς να υπολογίσει το πλήθος των πρώην εργαζομένων οι οποίοι ακόμα δεν έχουν λάβει τα δεδουλευμένα και τις αποζημιώσεις απόλυσής τους.
Ø  Τέλος, θα ήθελα σαν μια γενική παρατήρηση να σημειώσω το πλήθος των μεταβατικών διατάξεων του σχεδίου νόμου, το οποίο έρχεται ως αποτέλεσμα της επαναλαμβανόμενης νομοθέτησης τα τελευταία χρόνια.
​
Ως προς τη θέση μας επί της Αρχής του νομοσχεδίου, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα μου επιτρέψετε να επιφυλαχθώ προκειμένου να ακούσω τις απόψεις των φορέων που θα προσέλθουν στην Επιτροπή για να έχω μια πιο ολοκληρωμένη άποψη.


Οι φορείς που καλούμε για ακρόαση είναι οι εξής:
-ΝΕΑ ΠΑΣΕΓΕΣ
-ΣΑΣΟΕΕ
-ΟΣΕΓΟ (ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ: ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΟΡΓ. ΕΛΛΑΔΑΣ )
-ΚΕΟΣΟΕ (Κεντρική Συνεταιριστική Ένωση Αμπελοοινικών Προϊόντων)
--Σύνδεσμος Αλιευτικών Συνεταιρισμών Ελληνικών Λιμνοθαλασσών "Στέλιος Μπαλάσης"
-Α.Σ. ΠΙΝΔΟΥ (?)
-Αγροτικός Συνεταιρισμός Χίου Μαστιχοπαραγωγών
-Γυναικείος Συνεταιρισμός (…..)

Σας ευχαριστώ.’’