Απ. Πάνας: "Στο μεταίχμιο της πανδημίας"

Δημοσιεύτηκε στο: paron.gr

​Οι υγειονομικές κρίσεις και οι πανδημίες δεν είναι κάτι καινούριο στην ανθρώπινη ιστορία. Η ανησυχία όμως και οι προβληματισμοί, που έχουν γεννηθεί από την έξαρση της ασθένειας covid-19, οδηγούν όλους μας σε αγωνία για την καθημερινή επιβίωση, σε ανασφάλεια για την επόμενη ημέρα, ενώ το άγχος που μας περιβάλει για την οικονομική κρίση, που θα ακολουθήσει αλλά και για τα ίχνη που θα αφήσει αυτή η περιπέτεια στην κοινωνική μας ζωή, επισκιάζουν όλο και περισσότερο το γνωστό μέχρι στιγμής τρόπο ζωής μας. 

​Αναμφίβολα ο κίνδυνος παράτασης της κοινωνικής απομόνωσης και οι σχετικοί περιορισμοί κινδυνεύουν να παγιώσουν ένα μόνιμο κλίμα φόβου και εσωστρέφειας στον συνολικό πληθυσμό. Εντούτοις η πανδημία κρίνεται ως θέμα προστασίας της υγείας του κοινωνικού συνόλου ως δημοσίου αγαθού καθώς και της ζωής απροσδιορίστου αριθμού ανθρώπων. Κρίνοντας αντιπολιτευτικά δε τίθεται αμφισβήτηση ως προς την αναγκαιότητα λήψης μέτρων σχετικά με τη προστασία των πολιτών όμως οι σχετικές προεκτάσεις, που επιφέρουν τα εν λόγω μέτρα, πρέπει να αξιολογηθούν στην εφαρμογή τους ενώ  επιτακτική κρίνεται η ανάγκη μιας στρατηγικότερης αντιμετώπισης της πανδημίας.
Ο οικονομικοπολιτικός και κοινωνικός χαρακτήρας της covid-19 οδηγούν αβίαστα σε σκέψεις και διερωτήσεις για την επόμενη μέρα. Παρόλο που η πανδημία φανέρωσε την υπάρχουσα κατάσταση του γνωστού εδώ και χρόνια, - και ιδιαίτερα μετά την κυβερνητική μεταβολή του Ιουνίου 2019-, απαξιωμένου και υποβαθμισμένου συστήματος δημόσιας υγείας, ο κρατικός μηχανισμός στράφηκε προς αυτό. Ειδικότερα, το μεταβαλλόμενο δημόσιο αγαθό της υγείας σε αγοραίο εμπόρευμα, το οποίο ουσιαστικά δε στηρίχτηκε από την Κυβέρνηση και τους αρμοδίους υπουργούς είναι αυτό που δοκιμάζεται συνεχώς και στηρίζει κουτσό στις πλάτες του ολόκληρη την υγειονομική κρίση.   
Με αφετηρία τη παραπάνω θέση μπορεί κανείς να αντιληφθεί τη συνολική ανεπάρκεια των κοινωνικών και οικονομικών συστημάτων οργάνωσής μας, η οποία μπορεί να αποβεί καταστροφική και ιδιαίτερα τη στιγμή που η οικονομία μας δεν έχει ακόμα αναρρώσει από το ξέσπασμα της κρίσης του 2008, όπου είχαν δοκιμαστεί και όλες οι πολιτικές υπέρβασης της κρίσης. Πιθανόν με αφορμή το απρόβλεπτο γεγονός της πανδημίας σε συνδυασμό με το παραπάνω πλαίσιο να διαμορφώσουν την εκδήλωση μιας δεύτερης φάσης ύφεσης, η οποία θα απαιτεί τον συλλογικό συντονισμό ενεργειών σε τεχνικά ζητήματα.
Είναι αξιοπρόσεκτη επίσης η απαξίωση των μικρών επιχειρήσεων, οι οποίες δεν εντάχθηκαν ποτέ στα σύγχρονα χρηματοδοτικά εργαλεία ενίσχυσης λόγω πανδημίας και που αντιμετωπίζουν σοβαρή έλλειψη ρευστότητας με όλο και δυσκολότερη πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα. Έχοντας οι εν λόγω επιχειρηματίες στην καλύτερη περίπτωση να δώσουν ως εγγύηση την πρώτη κατοικία τους, την οποία πλέον κινδυνεύουν να χάσουν, οδηγούνται προφανώς στον επιχειρηματικό αφανισμό τους, που μέχρι πρότινος αποτελούσε το δυναμικό στοιχείο της ελληνικής κοινωνικοοικονομικής δομής.
Και όλα αυτά τη στιγμή που το αναπτυξιακό μας μοντέλο του τουρισμού καταρρέει αφήνοντας πίσω του τεράστιες οικονομικές τρύπες στο ΑΕΠ. Ο τουρισμός είναι ο κλάδος που πολύ δύσκολα θα ανασυνταχτεί ανεξάρτητα από τη τεχνογνωσία, που αποκτήθηκε κατά την προηγούμενη χρονιά σχετικά με τη χρήση των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Ωστόσο η άμεση εκκίνηση του τουριστικού μηχανισμού μοιάζει αδιάφορη τη στιγμή που οι απώλειες, χωρίς τους θερινούς μήνες, και μόνο για το τρίμηνο Μάρτιος-Μάιος υπολογίζεται ότι θα είναι, με βάση τα στοιχεία του 2019, πάνω από 2,17 δις.
Συνοψίζοντας ο κίνδυνος για εκτίναξη της ανεργίας, όχι μόνο των μισθωτών αλλά και των μικρών επιχειρηματιών, είναι μεγάλος όπως και ο φόβος ότι πολλές μικρές επιχειρήσεις ενδεχομένως να μην ανοίξουν ξανά. Γι’ αυτό πρέπει να προσεγγίσουμε το ζήτημα της ανάπτυξης από άλλη σκοπιά και με διαφορετική από την υπάρχουσα λογική και στρατηγική, ενισχύοντας τα δομικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της ελληνικής οικονομίας. Η μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα, ως ιστορικός πυλώνας της οικονομικής μας ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής θα πρέπει να στηριχθεί με ευρηματικό τρόπο, ώστε να συμβάλει όχι μόνο στις βραχυπρόθεσμες προκλήσεις αλλά να συμβάλει ουσιαστικά στην οικονομική και κοινωνική ανασυγκρότηση.
Οι μεγάλες κρίσεις αποτελούν αφορμή για σκέψη σε πολλά επίπεδα ενώ παράλληλα αποδεικνύουν την καταλληλότητα της στιγμής για εφαρμογή μιας νέας, σαφής και ρηξικέλευθης μεταρρυθμιστικής ατζέντας ως προς το πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό και διοικητικό σύστημα.